Những băn khoăn thường thấy của bệnh nhân và giải pháp từ chuyên gia
Thông tin được bảo trợ bởi Hội Tim mạch học Việt Nam
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu xem huyết áp là gì và đồng thời bài viết sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức cũng như giải đáp những thắc mắc thường gặp ở bệnh nhân tăng huyết áp (THA).
1. Huyết áp là gì?
Huyết áp được định nghĩa là áp lực của máu tác động trên thành mạch. Huyết áp được đo bằng đơn vị milimet thuỷ ngân (mmHg). Huyết áp được biểu diễn dưới dạng 2 số ví dụ như "110/70 mmHg". Số đằng trước (số lớn hơn) là số đo của huyết áp tâm thu đo được khi tim co bóp (tim đập). Số đằng sau (số nhỏ hơn) là số đo của huyết áp tâm trương đo được vào lúc tim nghỉ ngơi giữa 2 nhịp đập. Huyết áp ở người lớn khỏe mạnh thường ở mức < 120/80 mmHg [1].
2. Huyết áp cao (tăng huyết áp) là bao nhiêu?
Điều này còn tùy thuộc vào quan điểm của các hiệp hội chuyên ngành khác nhau về tăng huyết áp. Theo American Heart Association/American College of Cardiology (Hội tim mạch Hoa Kỳ) thì tăng huyết áp được định nghĩa khi huyết áp tâm thu và/hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 130/80 mmHg. Tuy nhiên theo European Society of Cardiology/ European Society of Hypertension (Hội THA Châu Âu/Hội tim mạch Châu Âu) thì con số ngưỡng này là 140/90 mmHg [2].
Hướng dẫn của Hội Tim Mạch Việt Nam/Phân Hội THA Việt Nam 2018 (VNHA/VSH) lựa chọn ngưỡng tăng huyết áp là khi số đo huyết áp tâm thu tăng cao từ 140 mmHg trở lên hoặc số đo huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Cần lưu ý là số đo huyết áp này được đo khi một người nghỉ ngơi và không sử dụng bất kỳ chất kích thích nào ảnh hưởng đến nhịp tim và huyết áp [2,3].
3. Tăng huyết áp nguy hiểm như thế nào ?
THA thường không có dấu hiệu hoặc không biểu hiện triệu chứng. Đó là lý do tại sao THA rất nguy hiểm vì bệnh diễn tiến thầm lặng trong nhiều năm và gây tổn thương nghiêm trọng đến rất nhiều cơ quan quan trọng như Tim, Não, Thận và Mắt. Huyết áp cao gây tổn thương động mạch, làm giảm tưới máu đến các cơ quan kể trên và gây ra nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim, suy thận, tổn thương võng mạc,...[4,5].
Tăng huyết áp là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, tàn tật trên toàn thế giới và là yếu tố nguy cơ chính của bệnh mạch vành, bệnh mạch máu não, suy tim, bệnh thận mạn và mất trí nhớ [2].
Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ gây tử vong và tàn tật
>> Xem thêm: Phân loại tăng huyết áp, triệu chứng, phương pháp phòng ngừa và điều trị
4. THA có chữa khỏi được không hoặc làm thế nào để kiểm soát THA hiệu quả?
Tăng huyết áp không có biện pháp để chữa khỏi nhưng điều đáng chú ý là trong đa số các trường hợp, tăng huyết có thể được kiểm soát tốt và lâu dài bằng các biện pháp thay đổi lối sống và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ [6].
Kiểm soát tăng huyết áp bằng cách thay đổi lối sống và dùng thuốc
5. Bệnh nhân THA nên làm gì và không nên làm gì?
Không phải tất cả các biện pháp thay đổi lối sống có thể phù hợp với mọi người nhưng những biện pháp sau đã được chứng minh có thể giúp kiểm soát tốt tình trạng THA:
- Thực hiện chế độ ăn tốt cho sức khỏe bao gồm giảm lượng muối tiêu thụ trong bữa ăn, ăn nhiều trái cây và rau xanh;
- Tham gia thường xuyên các hoạt động tập luyện và nâng cao thể chất, người lớn được khuyến cáo nên dành ít nhất 2 giờ 30 phút mỗi tuần (tập thể dục 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần) với các bài tập thể dục cường độ vừa phải chẳng hạn như đi bộ nhanh hoặc đạp xe. ;
- Kiểm soát cân nặng phù hợp theo mức BMI ở người châu Á là 18.5 - 22.9;
- Tránh sử dụng nhiều đồ uống có cồn;
- Không hút thuốc lá;
- Ngủ đủ giấc.
- Hạn chế các căng thẳng tâm lý
Những điều bệnh nhân huyết áp nên và không nên làm
>> Xem thêm: Ảnh hưởng của stress đến tăng huyết áp
Điều trị THA bằng thuốc cần theo sự chỉ định của bác sĩ và bệnh nhân có thể phải sử dụng từ một đến vài loại thuốc THA tuỳ theo mức độ THA mà bác sĩ đánh giá. Lợi ích của việc dùng thuốc là hiệu quả kiểm soát huyết áp tốt hơn hẳn so với việc thay đổi lối sống và các thuốc THA hiện tại còn giúp làm giảm các biến cố tim mạch như đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
Khó khăn nhất là việc bệnh nhân cần phải tuân thủ sử dụng thuốc đều đặn, hằng ngày, suốt đời và một số loại thuốc THA có thể có một số tác dụng phụ khó chịu như phù chân, chóng mặt, tụt huyết áp...[6,7].
6. Làm gì khi bị tăng huyết áp đột ngột?
Cơn tăng huyết áp khẩn cấp được định nghĩa là khi huyết áp tăng cao đột ngột cao hơn hoặc bằng 180/120 mmHg. Đây là một cấp cứu y khoa vì tình trạng này có thể gây tổn thương nặng đến các cơ quan và gây đe doạ tính mạng. Ngoài việc thực hiện các biện pháp kiểm soát tăng huyết áp, bệnh nhân THA được khuyến cáo tự đo huyết áp tại nhà 2 lần/ngày (ví dụ buổi sáng và buổi tối) để ghi nhận mức huyết áp nền của mình. Khi bệnh nhân THA có mức HA trên 180/120 mmHg hoặc cảm thấy mệt nhiều, đau đầu dữ dội, đau ngực, khó thở hoặc yếu/tê bì vùng mặt, vùng chi thì nên liên hệ với cơ sở y tế gần nhất để nhận được sự chăm sóc và điều trị phù hợp, kịp thời [8].
Biện pháp sử trí khi tăng huyết áp đột ngột
>> Xem thêm: Vai trò của tần số tim trong kiểm soát huyết áp
Tăng huyết áp là căn bệnh làm tăng tỷ lệ tử vong và tàn tật cao. Để phòng ngừa bệnh tăng huyết áp người bệnh cần có chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý. Khi điều trị bệnh cần tuân thủ theo chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ để đạt hiệu quả cao.
Nguồn tham khảo:
1. What is High Blood Pressure ?
https://www.heart.org/-/media/Files/Health-Topics/Answers-by-Heart/What-Is-High-Blood-Pressure.pdf
2. Comparison of the ACC/AHA and ESC/ESH Hypertension Guidelines
https://www.acc.org/latest-in-cardiology/articles/2019/11/25/08/57/comparison-of-the-acc-aha-and-esc-esh-hypertension-guidelines
3. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp
https://vncdc.gov.vn/huong-dan-chan-doan-va-dieu-tri-tang-huyet-ap-nd14594.html
4. High Blood Pressure Symptoms and Causes
https://www.cdc.gov/bloodpressure/about.htm
5. High blood pressure (hypertension)
https://www.nhs.uk/conditions/high-blood-pressure-hypertension/
6. How do I control my blood pressure? Lifestyle options and choice of medicines
https://www.nice.org.uk/guidance/ng136/resources/how-do-i-control-my-blood-pressure-lifestyle-options-and-choice-of-medicines-patient-decision-aid-pdf-6899918221
7. Prevent High Blood Pressure
https://www.cdc.gov/bloodpressure/prevent.htm
8. Hypertensive Crisis
https://www.drugs.com/cg/hypertensive-crisis.html#:~:text=Take%20your%20blood%20pressure%20at,other%20health%20conditions%20you%20have.
VN_GM_CV_322;exp:31/5/2025
Nguyên nhân phổ biến khiến bệnh tăng huyết áp ngày càng trẻ hóa
Uống rượu có ảnh hưởng đến tim mạch không?
Uống café có ảnh hưởng đến tim mạch không?
Tôi được chẩn đoán bị bệnh đái tháo đường. Nguy cơ tôi bị bệnh tim mạch có cao không? Tại sao?
Tại sao và nên tập thể dục như thế nào là tốt cho tim mạch?
Lo lắng có ảnh hưởng đến bệnh tim mạch không?
Đánh giá nguy cơ bệnh
Chỉ cần 5 phút để đánh giá nguy cơ bệnh lý của bạn. Giúp bạn xử trí kịp thời.
Bạn muốn đánh giá nguy cơ bệnh nào ?
- Bệnh đái tháo đường
- Bệnh tiền đái tháo đường
- Bệnh lý tim mạch
- Bệnh lý tuyến giáp