Thông tin được bảo trợ bởi Hội Tim Mạch Việt Nam

Nếu bạn hoặc người thân mắc phải ung thư giáp, bạn có thể có một số thắc mắc về bệnh. Đây cũng là những câu hỏi thường gặp mà người bệnh hay đặt ra trong tình huống này. Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ (American Thyroid Association – ATA) đã tổng hợp ngắn gọn và súc tích một số vấn đề cơ bản nhằm giải đáp cho bạn [1].

Tuyến giáp là gì? 

Tuyến giáp là cơ quan nội tiết nằm ở vùng cổ của bạn. Nó tiết ra hormone giáp để điều hòa quá trình chuyển hóa năng lượng, giữ nhiệt và điều khiển tốc độ hoạt động của các cơ quan khác như tim, não hay cơ.

Ung thư giáp là gì?

 

 

Đây là sự phát triển của tế bào ác tính bên trong tuyến giáp. Ung thư thường xuất hiện dưới dạng một nhân giáp ác tính rồi phát triển lan rộng ra tuyến giáp. Ung thư cũng có thể xâm lấn ra xung quanh hoặc di căn xa.

Ung thư giáp thường di căn đến đâu?

Sự di căn phụ thuộc đường đi của mạch máu hay mạch bạch huyết ở gần cơ quan đó. Trong trường hợp tuyến giáp, di căn phổi và di căn hạch là hai vị trí thường gặp.

Triệu chứng của ung thư giáp là gì? 

Nhiều người có thể bắt đầu để ý khi vùng cổ mình to ra, gọi là bướu cổ. Tuy nhiên, có bướu cổ không đồng nghĩa là ung thư giáp. Phần lớn trường hợp bướu cổ là bướu lành tính, dưới dạng bệnh Basedow (nếu bướu to lan tỏa) hoặc nhân giáp lành tính (nếu to một hoặc vài nốt trên tuyến giáp).

Một số người được phát hiện ung thư giáp tình cờ trong khi làm chẩn đoán hình ảnh vì một lý do khác ít gặp hơn, đôi khi bệnh nhân thấy các thay đổi như đau, khó chịu vùng cổ, khó nuốt hoặc khàn tiếng [2]. 

Nguyên nhân của ung thư giáp là gì? 

Hầu hết các loại bệnh lý hiện nay chúng ta đều không biết rõ nguyên nhân chính xác. Điều này cũng đúng với ung thư nói chung và ung thư giáp nói riêng. Tuy nhiên, bác sĩ đã có bằng chứng về một số yếu tố nguy cơ. Chúng làm tăng khả năng bạn bị ung thư giáp, ví dụ như tiền sử trước đây từng xạ trị vùng cổ hay trong nhà có người thân mắc ung thư giáp. Tuy nhiên, những tình trạng này chỉ chiếm phần nhỏ. Đa phần bệnh nhân ung thư giáp vẫn không có yếu tố nguy cơ rõ ràng.

Tuổi có thể được coi là một yếu tố nguy cơ, khi càng lớn tuổi càng dễ gặp ung thư các loại nói chung. Tuy nhiên, ung thư giáp vẫn có thể gặp ở lứa tuổi thanh niên. Đặc biệt, dưới sự tiến bộ của kỹ thuật hình ảnh giúp phát hiện sớm bệnh, ung thư giáp ngày càng được chẩn đoán sớm ở cả người trẻ.

Làm thế nào để chẩn đoán ung thư giáp? 

Khi nghi ngờ có cấu trúc bất thường vùng cổ, bác sĩ sẽ siêu âm tuyến giáp để đánh giá. Siêu âm trả lời cho bác sĩ các câu hỏi về kích thước, mật độ, sự phân bố mạch máu trong tuyến giáp. Với mỗi nhân giáp, siêu âm giúp phát hiện những đặc tính riêng của nhân như kích thước ngang, dọc, thành phần bên trong nang và có dấu hiệu gợi ý ác tính hay không.

Nếu có nhiều điểm gợi ý ung thư, bác sĩ sẽ chỉ định chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (fine needle asipration – FNA). Đây là cách chẩn đoán ung thư giáp tiêu chuẩn hiện nay. Thủ thuật khá đơn giản, ít đau, rẻ tiền và có thể cho kết quả sớm chỉ trong vòng một vài ngày.

Mặc dù nhân giáp khá phổ biến trong dân số, kể cả ở Việt Nam, tỉ lệ ác tính của chúng khá thấp. Tại Hoa Kỳ, cứ 10 người có nhân giáp thì chưa đến một người gặp ung thư giáp [1].

Không có xét nghiệm máu nào giúp chẩn đoán ung thư giáp. Tuy nhiên, trong quá trình đánh giá bệnh, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm chức năng tuyến giáp (đo nồng độ hormone giáp T3, T4 và hormone tuyến yên TSH trong máu) để có cái nhìn toàn diện về tuyến giáp.

Ung thư giáp có những loại nào?

 

Có bốn loại ung thư giáp chính. Ung thư giáp dạng nhú chiếm đa số (khoảng 70-80%). Đây là dạng có tiên lượng tốt, có thể khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng mức. Ung thư giáp dạng nang chiếm 10-15% và thường gặp ở người bệnh với độ tuổi lớn hơn ung thư giáp dạng nhú. Ung thư giáp dạng tủy chiếm 5-10%. 

Loại ung thư này có xu hướng di truyền theo gia đình và nằm trong những hội chứng kết hợp với một số bất thường khác. Ung thư giáp dạng tủy cũng có liên hệ với đột biến gene. Do đó, khi được chẩn đoán ung thư loại này, bạn có thể được bác sĩ chỉ định làm thêm xét nghiệm gene để xác định chẩn đoán. Dạng cuối là ung thư giáp bất sản, khá hiếm (chưa đến 2%) nhưng lại có mức độ ác tính cao, dễ xâm lấn và di căn.

Điều trị ung thư giáp như thế nào? 

Phương pháp điều trị đầu tay cho phần lớn trường hợp là phẫu thuật tuyến giáp. Đa phần hiện nay bác sĩ sẽ ưu tiên cắt toàn bộ tuyến giáp để giảm tối đa nguy cơ sót tế bào ác tính và tái phát ung thư [3].

Trong khi mổ, bác sĩ sẽ lấy mẫu mô tuyến giáp để làm giải phẫu bệnh khẳng định lại chẩn đoán. Tùy vào đánh giá mức độ bệnh trước mổ mà sau mổ bạn có thể được chỉ định uống thêm iod phóng xạ hay không. Iod phóng xạ có tác dụng diệt nốt những tế bào tuyến giáp ác tính còn sót rải rác trong cơ thể.

Sau khi đã cắt toàn bộ tuyến giáp, bạn gần như không còn hormone giáp tự nhiên trong cơ thể. Do đó, cần bổ sung hormone giáp tổng hợp hàng ngày.

Sau phẫu thuật cần theo dõi những gì? 

Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần tái khám định kỳ với nhiều mục đích. Thứ nhất, bác sĩ sẽ định kỳ kiểm tra sự đáp ứng phẫu thuật và xem có khả năng tái phát hay không. Việc này được thực hiện thông qua siêu âm tuyến giáp và một số xét nghiệm máu. Thứ hai, bác sĩ sẽ đánh giá chức năng tuyến giáp của bạn để điều chỉnh liều hormone giáp uống hàng ngày cho phù hợp.

Tiên lượng của ung thư giáp như thế nào? 

Nhìn chung, tiên lượng của ung thư giáp được xếp loại là rất tốt, đặc biệt ở người trẻ hơn 55 tuổi và có ung thư nhỏ, phát hiện sớm. Ngay cả khi không được chữa khỏi hoàn toàn, người bệnh vẫn có thể sống thêm nhiều năm và cảm thấy sức khỏe tương đối ổn định.

 

Tài liệu tham khảo

1.  https://www.thyroid.org/wp-content/uploads/patients/brochures/ThyroidCancerFAQ.pdf
2.  https://www.verywellhealth.com/thyroid-cancer-signs-symptoms-complications-4171582
3.  https://www.thyroid.org/thyroid-surgery/​

VN_GM_THY_241;exp:30/8/2025