U tuyến giáp lành tính có cần mổ không? Chi tiết về u giáp lành tính!

Bạn đang lo lắng và tự hỏi liệu u tuyến giáp lành tính có cần phải phẫu thuật hay không? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin chi tiết về u tuyến giáp lành tính, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và điều trị, giúp bạn giải đáp thắc mắc và đưa ra quyết định phù hợp cho sức khỏe của bản thân.

1. U tuyến giáp lành tính là gì?

U tuyến giáp lành tính là một khối u bất thường (bướu) phát triển trên tuyến giáp - một tuyến nhỏ hình con bướm nằm ở phía trước cổ, ngay dưới yết hầu. Tuyến giáp là nơi sản xuất hormone điều hòa nhiều chức năng quan trọng của cơ thể như trao đổi chất, tim mạch và hệ thần kinh. [1]

Hơn 90% các trường hợp u tuyến giáp đều lành tính và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu u phát triển quá lớn có thể gây chèn ép các cơ quan xung quanh, dẫn đến các triệu chứng như khó thở, khó nuốt, khàn giọng.

Hầu hết các trường hợp u tuyến giáp đều lành tính và không ảnh hưởng đến sức khỏe

2. Nguyên nhân gây u giáp lành tính

Hiện nay, nguyên nhân chính xác dẫn đến sự hình thành của các khối u tuyến giáp lành tính vẫn còn là một bí ẩn đối với giới khoa học. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố nguy cơ tiềm ẩn có thể góp phần vào sự phát triển của những khối u này, như: [1]

• Thiếu hụt hoặc thừa i-ốt: I-ốt là khoáng chất thiết yếu cho hoạt động của tuyến giáp. Khi cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp sẽ phải hoạt động quá mức để bù đắp, dẫn đến tăng sinh tế bào và hình thành u. Ngược lại, tiêu thụ quá nhiều i-ốt cũng có thể gây ra các vấn đề về tuyến giáp, bao gồm cả u.
• Tăng sinh tế bào tuyến giáp: Do những tác động chưa rõ nguyên nhân, các tế bào trong tuyến giáp có thể tăng sinh bất thường, tạo thành các khối u. Tuy nhiên, sự tăng sinh này chỉ hình thành u lành tính chứ không phải ung thư (u tuyến giáp ác tính).
• Viêm tuyến giáp mạn tính: Nếu không được điều trị kịp thời, viêm tuyến giáp mạn tính có thể dẫn đến tình trạng viêm dai dẳng, tạo điều kiện cho u tuyến giáp hình thành.
• Nang giáp: Nang giáp là những túi chứa đầy chất lỏng do sự thoái hóa của các tế bào tuyến giáp. Hầu hết nang giáp đều lành tính, nhưng một số ít có thể chuyển biến thành ác tính.
• Bướu giáp đa nhân: Bướu giáp (hay bướu cổ) do rối loạn tuyến giáp hoặc thiếu i-ốt có thể phát triển thành nhiều khối u cùng lúc, được gọi là bướu giáp đa nhân.

Bên cạnh các yếu tố chính đã được đề cập, một số thói quen sinh hoạt và môi trường sống cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ hình thành u tuyến giáp lành tính. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây chỉ là những tác nhân tiềm ẩn, không phải ai có những yếu tố này cũng sẽ mắc bệnh. 

Các nhà khoa học chưa phát hiện ra nguyên nhân chính xác gây u tuyến giáp lành tính

3. Triệu chứng khi u giáp lành tính

Một số triệu chứng thường gặp nhất của u tuyến giáp lành tính, bao gồm: [2]

• Khối u ở cổ: Nhiều người chỉ phát hiện ra u khi vô tình sờ thấy một cục nhỏ hoặc nốt sưng ở cổ. Tuy nhiên, do u thường phát triển chậm và không gây đau nên cảm giác này có thể rất mơ hồ và dễ bị bỏ qua.
• Khó nuốt và nghẹn: Khi u giáp phát triển to, chúng có thể chèn ép vào thực quản hoặc khí quản, gây ra cảm giác khó nuốt, nghẹn, nhất là khi nuốt thức ăn cứng hoặc khô.
• Khàn giọng: U giáp cũng có thể chèn ép dây thanh quản, dẫn đến thay đổi giọng nói, khàn giọng hoặc mất tiếng.
• Ho khan hoặc ho có đờm: U giáp kích thích khí quản có thể gây ra ho khan hoặc ho có đờm, đặc biệt là vào ban đêm.
• Một số triệu chứng khác: U tuyến giáp lành tính đôi khi cũng có thể gây ra các triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ, thay đổi kinh nguyệt, đổ mồ hôi nhiều, chuột rút, sụt cân không rõ nguyên nhân,... 

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng không phải tất cả mọi người mắc u tuyến giáp lành tính đều có đầy đủ các triệu chứng trên. Một số người có thể không có bất kỳ triệu chứng nào, hoặc chỉ có vài triệu chứng nhẹ và không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt. 

Do đó, nếu bạn nghi ngờ bản thân có thể mắc u tuyến giáp lành tính, tốt nhất nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Khối u ở cổ là một trong các triệu chứng của u tuyến giáp lành tính

4. U tuyến giáp lành tính có cần mổ không?

Câu trả lời còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm: [3]

• Kích thước khối u: Nếu u nhỏ, không gây triệu chứng và không ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp thì việc phẫu thuật là không thật sự cần thiết. Tuy nhiên, nếu u lớn, gây chèn ép các cơ quan xung quanh hoặc ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp thì việc mổ sẽ được xem xét và đánh giá thêm bởi bác sĩ.
• Kiểm tra chức năng giáp: Kết quả kiểm tra chức năng tuyến giáp có thể cung cấp thông tin về tình trạng hoạt động của tuyến giáp. Nếu chức năng tuyến giáp bị rối loạn, việc mổ có thể được chỉ định để điều chỉnh tình trạng này.
• Đánh giá nguy cơ ung thư: Một số trường hợp u tuyến giáp lành tính có thể có nguy cơ chuyển thành ung thư trong tương lai. Trong những trường hợp này, việc mổ có thể được xem như biện pháp phòng ngừa ung thư.
• Đánh giá triệu chứng khác: Nếu u tuyến giáp gây ra các triệu chứng khó chịu như khó thở, khó nuốt, khàn giọng, mất thẩm mỹ, thì việc phẫu thuật cắt bỏ u có thể được cân nhắc nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Nhìn chung, việc quyết định có nên mổ u tuyến giáp lành tính hay không nên được đưa ra bởi bác sĩ chuyên khoa sau khi cân nhắc kỹ lưỡng tất cả các yếu tố kể trên. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bằng các phương pháp như siêu âm tuyến giáp, xét nghiệm hormone, sinh thiết,... để xác định kích thước, vị trí, tính chất của khối u, cũng như chức năng tuyến giáp. Sau đó, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn phương pháp điều trị phù hợp nhất.

Chỉ phẫu thuật u tuyến giáp lành tính khi có các dấu hiệu nguy hiểm cho người bệnh

5. Chẩn đoán bệnh u tuyến giáp lành tính

Để chẩn đoán bệnh u tuyến giáp lành tính, bác sĩ có thể áp dụng một hoặc kết hợp một số các phương pháp như siêu âm tuyến giáp, xét nghiệm hormone, sinh thiết. [2]

Siêu âm

Siêu âm tuyến giáp là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh không thể thiếu trong việc phát hiện và đánh giá các u tuyến giáp lành tính. Phương pháp này sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc và chức năng của tuyến giáp, giúp bác sĩ xác định vị trí, kích thước, hình dạng, tính chất của các khối u một cách chính xác.

Xét nghiệm hormone

Bên cạnh siêu âm, xét nghiệm hormone đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán u tuyến giáp lành tính. Xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng hoạt động của tuyến giáp, từ đó hỗ trợ bác sĩ xác định bản chất của khối u và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Vai trò của xét nghiệm hormone trong chẩn đoán u tuyến giáp lành tính: [2]

• Đánh giá mức độ hormone do tuyến giáp sản xuất: Xét nghiệm đo lường nồng độ các hormone quan trọng do tuyến giáp sản xuất như Triiodothyronine (T3), Thyroxine (T4), Thyroglobulin (Tg) và Hormone Kích thích Tuyến giáp (TSH).
• Phân biệt u lành tính và ác tính: Mức độ hormone trong máu có thể cung cấp thông tin về khả năng hoạt động của khối u. Nồng độ TSH thấp thường gặp ở u tuyến giáp lành tính, trong khi nồng độ TSH cao hoặc T3, T4 tăng cao có thể liên quan đến u ác tính.
• Đánh giá các nguy cơ, biến chứng: Xét nghiệm hormone giúp đánh giá các biến chứng do u tuyến giáp gây ra, từ đó bác sĩ có thể đưa ra biện pháp phòng ngừa kịp thời.

Xét nghiệm hormone giúp bác sĩ xác định bản chất của khối u

Sinh thiết

Sinh thiết là kỹ thuật y tế quan trọng đóng vai trò then chốt trong việc chẩn đoán chính xác u tuyến giáp lành tính. Khác với các phương pháp chẩn đoán như siêu âm hay xét nghiệm hormone, sinh thiết giúp lấy mẫu mô từ khối u để phân tích dưới kính hiển vi, từ đó xác định bản chất của khối u là lành tính hay ác tính.

6. Cần làm gì khi có u tuyến giáp lành tính?

Khi được chẩn đoán mắc u tuyến giáp lành tính, bạn nên: [3]

• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Bác sĩ sẽ  lên lịch theo dõi định kỳ để kiểm tra kích thước, tính chất của khối u và chức năng tuyến giáp. Việc theo dõi định kỳ giúp phát hiện sớm những thay đổi của khối u và có biện pháp xử trí kịp thời.
• Điều trị theo chỉ định của bác sĩ: Tùy vào kích thước, vị trí, tính chất của khối u và tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp điều trị phổ biến như:
• Thuốc điều trị: Thuốc điều chỉnh hormone tuyến giáp thường được sử dụng để điều trị u tuyến giáp lành tính có kích thước nhỏ và không gây ra biến chứng nguy hiểm. Mục tiêu của điều trị bằng thuốc là ngăn chặn sự phát triển và thu nhỏ kích thước của khối u.
• Đốt sóng cao tần (RFA): Đây là phương pháp điều trị u tuyến giáp lành tính bằng cách sử dụng sóng cao tần để phá hủy khối u. Phương pháp này ít xâm lấn, hiệu quả cao và có thời gian hồi phục nhanh.

Nên tuân thủ quy trình điều trị theo chỉ định của bác sĩ

Tóm lại, u tuyến giáp lành tính tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Do đó, bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ và tuân thủ theo dõi, điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.

 

Tài liệu tham khảo:

1. Thyroid Nodules: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/13121-thyroid-nodule (Ngày truy cập: 16/06/2024)

2. Benign thyroid tumours: https://patient.info/doctor/benign-thyroid-tumours (Ngày truy cập: 16/06/2024)

3. Thyroid Nodules: When to Worry: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/thyroid-nodules-when-to-worry (Ngày truy cập: 16/06/2024)