Đái tháo đường thai kì là gì? Ảnh hưởng và cách phòng ngừa

Đái tháo đường thai kỳ là gì?

Đái tháo đường thai kỳ là đái tháo đường được phát hiện lần đầu tiên trong thai kỳ. Thông thường đường huyết trong tình huống này ít cao như đái tháo đường thực sự. Nếu bạn đã mắc đái tháo đường từ trước khi mang thai, tình huống này không gọi là đái tháo đường thai kỳ .

Đái tháo đường thai kỳ xảy ra do sự rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Khi đó, hệ thống nội tiết điều hòa đường huyết (chủ yếu là hormone insulin) không cân bằng được với hormone gây tăng đường huyết do nhau thai tiết ra. Thai kỳ càng lớn thì nhau thai càng phát triển, lượng hormone sinh ra càng nhiều. Do vậy, đái tháo đường thai kỳ thường biểu hiện rõ nhất ở cuối tam cá nguyệt thứ hai và tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ . Đây là lí do bác sĩ chỉ định một loại xét nghiệm gọi là nghiệm pháp dung nạp đường vào khoảng tuần thai thứ 24-28 nhằm phát hiện bệnh.

Đái tháo đường thai kỳ có truyền từ mẹ sang con hay không?

Như đã nói, gốc rễ của đái tháo đường thai kỳ là sự rối loạn của cơ thể mẹ, cụ thể xảy ra ở nhau thai. Trước đây, khoa học cho rằng bản thân sự rối loạn này không truyền sang con. Chỉ có biểu hiện phần ngọn của sự rối loạn này là tăng đường huyết thì mới ảnh hưởng đến con. Nói cách khác, đường trong máu mẹ cao sẽ được di chuyển qua nhau thai tới con, làm cho đường trong máu con cao theo.

Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây ghi nhận đái tháo đường thai kỳ có thể truyền cho thế hệ sau theo một khía cạnh khác. Bệnh lý này không đủ để làm biến đổi trình tự mã gen di truyền của bạn, nhưng nó làm thay đổi cách mà gen biểu hiện (epigenome). Đây là cơ sở lí giải cho nhiều hậu quả về sức khỏe gặp ở con sinh ra từ mẹ bị đái tháo đường thai kỳ [1].

>> Xem thêm: Thành phần dinh dưỡng bữa ăn cho bệnh nhân đái tháo đường

Đái tháo đường thai kỳ có ảnh hưởng như thế nào?

Ảnh hưởng trên mẹ

Đường huyết và huyết áp có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Một khi đã bị đái tháo đường thai kỳ, bạn có xác suất mắc tăng huyết áp trong thời gian này cao hơn. Trạng thái nặng của hiện tượng này gọi là tiền sản giật và sản giật. Nghiên cứu ghi nhận rằng đái tháo đường thai kỳ gây ảnh hưởng đến các mạch máu. Đây là nơi vốn bình thường có khả năng đàn hồi tốt để điều hòa huyết áp. Khi thành mạch bị ảnh hưởng, huyết áp có xu hướng tăng [2]. Bên cạnh đó, các vấn đề tim mạch khác cũng dễ có nguy cơ xảy ra. Ngay cả khi không phát hiện huyết áp cao trong thời gian mang thai, bạn vẫn có khả năng cao bị tăng huyết áp về sau [3].

Những vấn đề này có thể làm cho thai kỳ kém ổn định, đặc biệt giai đoạn chuyển dạ. Các biến chứng như sinh khó, tổn thương sàn chậu, băng huyết sau sinh được tìm thấy có liên quan đến đái tháo đường thai kỳ [4]. Nhiều tình huống cần đến sự can thiệp của bác sĩ sản khoa như sinh giúp bằng dụng cụ hoặc chuyển sang sinh mổ. 

Xét về lâu dài, hiện tượng tăng đường huyết trong thai kỳ chứng tỏ cơ thể bạn thể hiện sự thiếu khả năng điều chỉnh rối loạn chuyển hóa. Do vậy, bạn có nguy cơ mắc đái tháo đường típ 2 trong tương lai. Ngoài ra, một số vấn đề hệ sinh sản như rối loạn chức năng buồng trứng hay nguy cơ ung thư vú cũng đang được đặt ra, mặc dù bằng chứng chưa rõ ràng (Hình 2) [5].