Tiền đái tháo đường và cuộc sống hiện đại

Thông tin được bảo trợ bởi Hội Tim Mạch Việt Nam

Trong những năm gần đây, tiền đái tháo đường đã trở thành một vấn đề sức khỏe đáng kể, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên khắp thế giới. Bệnh lý đóng vai trò như một tín hiệu cảnh báo quan trọng, cho thấy mức đường huyết của một người cao hơn bình thường nhưng chưa đủ cao để được xếp loại là đái tháo đường (Hình 1) [1].

Tiền đái tháo đường thường là kết quả của sự kết hợp nhiều yếu tố, bao gồm gene nhạy cảm, lối sống hiện đại, đô thị hóa, thói quen ít vận động và sở thích ăn uống. Bài viết này nhằm làm sáng tỏ mối quan hệ giữa tiền đái tháo đường và cuộc sống hiện đại, khám phá các yếu tố góp phần, hậu quả và quan trọng nhất là các biện pháp giúp ngăn ngừa hoặc đảo ngược tình trạng này [2].

Cuộc sống hiện đại tác động như thế nào đến tiền đái tháo đường?

 

Các tiến bộ nhanh chóng của cuộc sống hiện đại không thể phủ nhận đã mang đến nhiều tiện ích, nhưng cũng đã gây ra một số thách thức về sức khỏe. Tiền đái tháo đường là hậu quả trực tiếp của một số yếu tố chính [2, 3], ví dụ như:

Lối sống ít vận động

Cuộc sống hiện đại của chúng ta bị chi phối bởi công việc ngồi bàn máy tính, thời gian dành cho màn hình và ít hoạt động vận động. Việc ngồi lâu dài đã trở thành điều bình thường, dẫn đến giảm sự nhạy cảm của insulin và khả năng chuyển hóa glucose kém.

Thói quen ăn uống không lành mạnh

Sự phổ biến ngày càng tăng scủa thực phẩm chế biến sẵn, giàu đường, tinh bột và chất béo không lành mạnh (chất béo dạng trans, chất béo bão hòa), đặc biệt đồ ăn nhanh, đã trở thành một phần quan trọng trong chế độ ăn uống hiện đại. Những lựa chọn ăn uống này góp phần dẫn đến thừa cân, béo phì và đề kháng insulin.

Stress và thiếu ngủ

Bản chất nhanh chóng, cạnh tranh của cuộc sống hiện đại thường dẫn đến căng thẳng kéo dài và thiếu ngủ. Cả hai yếu tố này ảnh hưởng đến nồng độ các hormone đối kháng insulin (ví dụ cortisol, adrenaline), do đó có thể làm giảm hiệu quả hoạt động của insulin.

Công nghệ và nghiện màn hình

Sự hiện diện vô hình của điện thoại thông minh và các thiết bị cá nhân như máy tính bảng đã dẫn đến sự gia tăng nghiện màn hình, giảm hoạt động thể chất và chất lượng giấc ngủ. Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện tử làm giảm tiết melatonin, một hormone quan trọng trong điều hòa giấc ngủ. Sự rối loạn melatonin này không những liên quan đến tiền đái tháo đường mà còn tác động đến nguy cơ một số bệnh lý khác, ví dụ dậy thì sớm ở trẻ em.

Hậu quả của tiền đái tháo đường là gì?

>> Xem thêm: ​Tiền đái tháo đường và cuộc sống hiện đại

Tiền đái tháo đường có thể không ngay lập tức biểu hiện triệu chứng rõ ràng, nhưng hậu quả của nó có thể nghiêm trọng nếu không được giải quyết. Hiểu rõ những hậu quả tiềm tàng này có thể là động lực để hành động:

Tiến triển thành đái tháo đường típ 2

Nếu không thay đổi lối sống, tiền đái tháo đường có thể tiến triển thành đái tháo đường loại 2, gián tiếp làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, tổn thương thận và các biến chứng khác. Nói cách khác, ngay từ khi giai đoạn đường huyết mới tăng nhẹ, nguy cơ biến chứng của bạn đã cao hơn người bình thường.

Sức khỏe tim mạch

Tiền đái tháo đường liên quan đến nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch và đột quỵ, chủ yếu do huyết áp cao, cholesterol cao và tình trạng viêm.

Tác động lên tâm lý

Sự căng thẳng và lo âu liên quan đến việc sống với tiền đái tháo đường hoặc lo sợ mắc bệnh tiểu đái tháo đường có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý. 

Gánh nặng kinh tế

Tiền đái tháo đường và khả năng tiến triển thành đái tháo đường gây gánh nặng kinh tế lớn cho hệ thống chăm sóc sức khỏe, các cá nhân và gia đình.

Làm thế nào để ngăn ngừa và quản lý tiền đái tháo đường?

Tin vui là tiền đái tháo đường có thể đảo ngược và có thể quản lý hiệu quả thông qua các thay đổi tích cực về lối sống (Hình 2) [4]:

 

VN_GM_PREDIA_421;EXP:30/7/2025