8 lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp

Thông tin được bảo trợ bởi Hội Tim Mạch Việt Nam

Khi đối mặt với thách thức về sức khỏe như ung thư giáp, việc chăm sóc sức khỏe để cơ thể có sức chống chọi bệnh tật là điều quan trọng hàng đầu. Trong quá trình trị liệu, duy trì chế độ ăn lành mạnh có thể góp phần đáng kể vào quá trình phục hồi và chất lượng cuộc sống tổng thể của bạn. 

Bài viết này đưa ra cái nhìn toàn diện để hiểu về tầm quan trọng của khẩu phần ăn cho bệnh nhân ung thư giáp, đồng thời cung cấp những mẹo thực tế để giúp bạn đưa ra lựa chọn thông thái cho nhu cầu dinh dưỡng của mình.

1. Sơ lược về ung thư giáp 

Tuyến giáp là một cơ quan nhỏ hình dáng giống con bướm ở cổ bạn, sản xuất hormon để điều chỉnh các chức năng cơ thể khác nhau, bao gồm cả quá trình chuyển hóa. 

Khi sự phát triển tế bào không bình thường xuất hiện, nó có thể dẫn đến ung thư giáp. Mặc dù nguyên nhân chính gây ra ung thư tuyến giáp vẫn chưa rõ, các yếu tố như di truyền hay tiền sử tiếp xúc với tia xạ có thể đóng một vai trò nhất định.

2. Tại sao chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp lại quan trọng?

Sự quan trọng của chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp

>> Xem thêm: Rối loạn chức năng tuyến giáp: thủ phạm gây hiếm muộn

Bạn nên nhớ không thực sự có một chế độ ăn nào phòng ngừa tuyệt đối ung thư tuyến giáp. Thay vào đó, bác sĩ dựa trên những yếu tố nguy cơ đã biết để hạn chế tối đa nguy cơ ung thư. Ngoài ra, chế độ ăn của bạn đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể trong quá trình điều trị và phục hồi ung thư tuyến giáp. 

Dinh dưỡng tốt giúp sửa chữa mô, tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy sức khỏe tổng thể. Lựa chọn chế độ ăn có ý thức có thể giúp quản lý các tác dụng phụ của phương pháp trị liệu, tăng cường năng lượng hoạt động và cải thiện khả năng phục hồi của cơ thể.

Các quan điểm về chế độ ăn cho bệnh nhân ung thư giáp:

Dinh dưỡng cân bằng

Ưu tiên một chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp đa dạng bao gồm nhiều loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. Kết hợp các nguồn protein ít béo (ưu tiên thịt trắng như gà, cá), ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau củ, và chất béo lành mạnh để cung cấp cho cơ thể những vitamin và khoáng chất cần thiết. Các đặc điểm này là quan điểm đã được công nhận rộng rãi để hạn chế bệnh tật, ung thư nói chung, không chỉ riêng cho ung thư giáp [1].

Tiêu thụ iod 

Iod là một yếu tố cần thiết cho chức năng tuyến giáp, nhưng việc tiêu thụ cần điều chỉnh dựa trên kế hoạch điều trị cụ thể của bạn. Bạn có thể được bác sĩ đề nghị hạn chế tiêu thụ iod xung quanh thời điểm điều trị iod phóng xạ. Theo khuyến cáo, bạn cần ăn giảm iot trong khoảng 1-2 tuần trước khi bắt đầu uống iod phóng xạ và có thể thêm 2-3 ngày sau khi điều trị [2].

Thực phẩm giàu selen

Selen là một vi chất chứa nhiều trong một số loại hạt, hải sản và thịt. Có quan điểm cho rằng selen mang hoạt tính chống oxi hóa, có khả năng tốt cho sức khỏe tuyến giáp và phòng ngừa ung thư giáp. Tuy nhiên, điều này chưa được chứng minh chặt chẽ. Một phân tích mới đây dựa trên nhiều nghiên cứu kết luận rằng chưa đủ bằng chứng để ủng hộ cho việc sử dụng selen nhằm mục đích phòng ngừa hay ngăn chặn ung thư giáp tiến triển [3]. 

Ngoài ra, selen là một nguyên tố vi lượng có mặt rải rác trong các thực phẩm bạn ăn hàng ngày và chỉ cần một lượng nhỏ selen là đủ cho nhu cầu cơ thể. Do vậy, bạn không cần phải điều chỉnh đặc biệt chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp để tăng tiêu thụ selen.

Chất xơ

Ở người mới phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, chức năng tuyến giáp có thể chưa ổn định. Bệnh nhân đôi khi sẽ ở trạng thái suy giáp nhẹ cho đến khi bác sĩ tìm được liều hormon thích hợp.

Bạn có thể gặp tình trạng táo bón nhẹ nếu vẫn còn suy giáp. Lúc này, ngoài việc điều chỉnh liều hormon giáp, chất xơ là thành phần giúp cải thiện táo bón. Tuy nhiên, chất xơ có khả năng làm giảm hấp thu hormon giáp (thuốc dùng sau mổ), do đó nên chọn bữa ăn ít chất xơ vào cữ uống thuốc [4].

Hạn chế thực phẩm chế biến và đường

Giảm thiểu việc tiêu thụ thực phẩm chế biến có hàm lượng đường cao và nhiều chất béo không lành mạnh (chất béo dạng trans, chất béo bão hòa) vì chúng góp phần gây viêm và làm trở ngại quá trình phục hồi của bạn.

Chia nhỏ bữa ăn

Phẫu thuật tuyến giáp can thiệp vào vùng cổ, do vậy thời gian đầu sau mổ có thể một số bệnh nhân cảm thấy hơi khó chịu, căng cơ tại vết mổ, dẫn đến ăn uống chưa thoải mái. Bạn có thể chia nhỏ làm nhiều bữa ăn trong ngày cho phù hợp.

Giải quyết vấn đề cân nặng

Trong thời gian mắc ung thư, sụt cân có thể là một triệu chứng. Sau khi điều trị cắt tuyến giáp nhưng chưa bù đủ hormon, bạn có thể bị tăng cân nhiều. Do đó, cả hai thời điểm này đều cần chú ý chế độ dinh dưỡng sao cho giữ cân nặng ổn định.

Calci

Sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp, tuyến cận giáp (những tuyến nhỏ nằm lân cận tuyến giáp) cũng có thể bị ảnh hưởng. Tuyến cận giáp điều hòa chuyển hóa calci trong cơ thể. Khi tuyến cận giáp tổn thương, bạn có thể bị hạ calci máu. Do vậy, sau phẫu thuật cắt tuyến giáp, nếu xét nghiệm cho thấy calci máu thấp, bạn có thể được bác sĩ chỉ định bổ sung thêm calci. Có nhiều loại muối calci trên thị trường, trong đó calci carbonate phổ biến nhất và có độ hấp thu tương đối cao. Dùng calci kèm vitamin D hiệu quả hơn calci đơn thuần trong việc phòng ngừa hạ calci sau phẫu thuật tuyến giáp vì vitamin D giúp đẩy mạnh sự hấp thu calci khi bạn uống vào [5].

>> Xem thêm: Chế độ dinh dưỡng cho người mắc bệnh tuyến giáp và các lưu ý

3. Mẹo thực tế cho chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp hàng ngày

Mẹo thiết lập chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư giáp

Nhìn chung, thực phẩm dành cho bệnh nhân đã phẫu thuật tuyến giáp không cần quá khác biệt với chế độ ăn uống trước đây. Ưu tiên sự phù hợp với thực phẩm sẵn có ở địa phương và sở thích cá nhân.

Ở giai đoạn mới phẫu thuật, nếu nhu cầu ăn uống chưa đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất trong ngày, bạn có thể sử dụng thực phẩm bổ sung thông qua việc tham khảo ý kiến bác sĩ.

Sau khi cắt tuyến giáp, bệnh nhân cần uống bổ sung hormon giáp kéo dài. Việc sử dụng hormon giáp thường không phức tạp. Tuy nhiên, bạn cần chú ý rằng sự hấp thu thuốc dễ bị ảnh hưởng bởi thức ăn, do đó cần tránh xa bữa ăn (khoảng 1-2 tiếng). Đồng thời, gần thời điểm uống thuốc cần tránh dùng những đồ ăn, đồ uống có khả năng tương tác thuốc với hormon giáp như đậu nành, sắt, calci và cà phê Cà phê có khả năng làm giảm hấp thu hormon giáp ở đường tiêu hóa sau khi bạn uống vào, dẫn đến dao động nồng độ hormon giáp, dao động triệu chứng. Từ đó, bác sĩ cũng khó đánh giá chỉnh liều thuốc hơn [6].

Tóm lại, một chế độ dinh dưỡng đúng giúp quản lý bệnh tốt hơn và tạo cho cơ thể điều kiện hồi phục tối ưu.

>> Xem thêm: Ung thư tuyến giáp, nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng

 

Tài liệu tham khảo:

1.  World Cancer Research Fund. Cancer prevention recommendations. Available at www.wcrf.org/dietandcancer/cancer-prevention-recommendations. Accessed October 28, 2022.
2.  Haugen BR, Alexander EK, Bible KC, et al. 2015 American Thyroid Association Management Guidelines for Adult Patients with Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer: The American Thyroid Association Guidelines Task Force on Thyroid Nodules and Differentiated Thyroid Cancer. Thyroid. 2016;26(1):1-133
3.  de Oliveira Maia M, Batista BAM, Sousa MP, de Souza LM, Maia CSC. Selenium and thyroid cancer: a systematic review. Nutr Cancer. 2020;72(8):1255-1263. doi:10.1080/01635581.2019.1679194
4.  Jonklaas J, Bianco AC, Bauer AJ, et al. Guidelines for the treatment of hypothyroidism: prepared by the american thyroid association task force on thyroid hormone replacement. Thyroid. 2014;24(12):1670-1751
5. Xing T, Hu Y, Wang B, Zhu J. Role of oral calcium supplementation alone or with vitamin D in preventing post-thyroidectomy hypocalcaemia: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2019;98(8):e14455. doi:10.1097/MD.0000000000014455
6.  https://www.verywellhealth.com/coffee-and-thyroid-medication-3233255

​

VN_GM_THY_240;exp:30/8/2025