Dấu hiệu u tuyến giáp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Có thể bạn đã từng nghe về u tuyến giáp một vấn đề sức khỏe rất phổ biến nhưng lại khó khăn trong việc phát hiện. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các dấu hiệu u tuyến giáp, nguyên nhân, triệu chứng thường gặp và những phương pháp điều trị hiệu quả.

1. Thế nào là u tuyến giáp?

U tuyến giáp, còn được biết đến với tên gọi nhân tuyến giáp, là những khối đặc hoặc lỏng hình thành bên trong nhu mô của tuyến giáp. Tuyến giáp nằm ở vùng cổ trước, gần xương ức. [2]

Thông thường các u tuyến giáp không gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, do đó sẽ rất khó để phát hiện. Những khối u này thường được phát hiện tình cờ thông qua các cuộc kiểm tra định kỳ bằng việc siêu âm ở vùng cổ. Đa số các u tuyến giáp này đều lành tính nhưng cũng có một số là u gây ung thư. Triệu chứng của u tuyến giáp thường xuất hiện khi đã phát triển lớn dần và gây ra nhiều khó khăn trong việc thở và nuốt. 

U tuyến giáp thường được phát hiện khi siêu âm ở vùng cổ

2. Nguyên nhân dẫn đến bệnh u tuyến giáp

Thường nguyên nhân gây ra bệnh u tuyến giáp sẽ không rõ ràng, nhưng có một số yếu tố nguy cơ dưới đây gây ra bệnh này: [2]

Di truyền

Nếu trong gia đình bạn có người bị u tuyến giáp thì bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với thông thường. [2] Nghiên cứu cho thấy rằng gen di truyền có thể ảnh hưởng và nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh u tuyến giáp. Tuy nhiên, không phải tất cả người bệnh mắc bệnh u tuyến giáp đều do yếu tố di truyền. 

Di truyền là yếu tố nguy cơ gây ra bệnh u tuyến giáp

Thiếu hoặc thừa i-ốt

I-ốt là một loại khoáng chất quan trọng mà tuyến giáp dùng để sản sinh hormone giáp. Khi cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp có thể phát triển thành khối u để cố gắng sản xuất nhiều hormone hơn nên có thể gây ra bệnh u tuyến giáp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bị thừa i-ốt cũng là nguyên nhân làm tăng kích thước của tuyến giáp và dẫn đến căn bệnh này. [3]

Nhiễm bức xạ ion hóa

Bức xạ ion hóa có thể gây tổn thương cho tuyến giáp, cũng có thể làm cho u tuyến giáp phát triển. Nguồn bức xạ này có thể từ việc khám và chẩn đoán y tế với các loại tia X, tia gamma và máy chụp cắt lớp. Ngoài ra, do chúng ta thường xuyên tiếp xúc hoặc làm việc trong các môi trường bị nhiễm phóng xạ, có nhiều chất độc hại hoặc phải điều trị các bệnh lý khác bằng phương pháp xạ trị làm thay đổi tính chất và cơ chế hoạt động của tuyến giáp. Đây cũng là yếu tố gây ra bệnh u tuyến giáp và nguy hiểm hơn là ung thư tuyến giáp.

Điều trị bệnh lý bằng các phương pháp điều trị nhiều bức xạ

Thói quen ăn uống không lành mạnh

Nếu bạn ăn ít thực phẩm chứa i-ốt là khoáng chất quan trọng cho sức khỏe của tuyến giáp. Ngược lại, nếu bạn ăn quá nhiều iodine có thể khiến tuyến giáp phát triển lớn và dẫn đến bệnh u tuyến giáp. Để tránh điều này, bạn cần ăn nhiều loại thực phẩm giàu i-ốt như hải sản, rau xanh. 

Ngoài hải sản và rau xanh, còn nhiều thực phẩm khác cũng giàu i-ốt mà bạn có thể bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày của mình. Các loại thực phẩm như sữa, trứng, nấm, cà rốt, cà chua và các loại hạt như hạt hướng dương cũng là nguồn cung cấp iot tốt. Tuy nhiên, việc kiểm soát lượng i-ốt trong khẩu phần ăn hàng ngày cũng rất quan trọng. 

Bổ sung các thực phẩm không lành mạnh

Sức đề kháng kém

Sức đề kháng kém có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm căng thẳng, thiếu ngủ, lối sống không lành mạnh, hoặc một bệnh lý miễn dịch khác. Để giảm nguy cơ mắc bệnh u tuyến giáp do sức đề kháng kém, chúng ta phải duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục đều đặn, và giữ cho tâm trí thư giãn.

Thiếu ngủ có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh u tuyến giáp

3. Triệu chứng và dấu hiệu u tuyến giáp

Theo các bác sĩ thì bệnh u tuyến giáp thường không có triệu chứng và dấu hiệu rõ ràng. Nhưng một số khối u phát triển có kích thước lớn sẽ gây nên các triệu chứng như:

Xuất hiện khối u ở cổ trước

Xuất hiện khối u ở cổ trước có thể là một trong những dấu hiệu u tuyến giáp. Khối u này thường ở dạng nguyên khối hoặc lỏng ở vùng cổ phía dưới hàm. Có nhiều kích thước và xuất hiện khi tuyến giáp tăng kích thước do hormon giáp sản xuất quá nhiều hoặc do các vấn đề khác liên quan đến tuyến giáp. [1]

Nếu bạn phát hiện một khối u ở cổ trước gây cảm giác không thoải mái, khó chịu khi nuốt, khó thở hoặc thấy áp lực ở cổ thì hãy ngay lập tức đến bệnh viện để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. 

Triệu chứng xuất hiện khối u ở cổ

Bị khàn tiếng vì khối u chèn ép ở cổ

Bị khàn tiếng có thể dấu hiệu u tuyến giáp khi khối u tuyến giáp lớn lên và chèn ép vào các cơ quan xung quanh ở vùng cổ. Khối u lớn có thể gây ra áp lực lên các dây thanh quản, làm cho âm thanh không được phát ra một cách bình thường, dẫn đến khàn tiếng. [1]

Người bệnh cảm thấy khàn tiếng mà không rõ nguyên nhân cùng với các triệu chứng khác của như khó nuốt, khó thở hoặc cảm giác áp lực ở cổ, thì nên lưu ý vì đây có thể là dấu hiệu của khối u tuyến giáp đang phát triển. 

Khối u chèn ép ở cổ gây ra triệu chứng khàn tiếng

Bị khó thở, khó nuốt

Khi khối u tuyến giáp phát triển lớn, nó có thể gây ra những vấn đề như khó thở và khó nuốt. Cảm giác áp lực ở vùng cổ khiến cho việc hít thở trở nên khó khăn và việc nuốt thức ăn cũng trở nên không dễ dàng. Gây ra sự không thoải mái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày cho bạn. [1]

Khối u phát triển lớn gây ra tình trạng khó thở

Sút cân bất thường

Trong một số trường hợp người mắc bệnh u tuyến giáp có thể sẽ trải qua sự thay đột ngột trong cân nặng mà không có lý do cụ thể. Một số người có thể bị sút cân bất thường mặc dù họ không thay đổi chế độ dinh dưỡng, ăn uống hoặc thói quen sinh hoạt. Đây cũng là một dấu hiệu u tuyến giáp rất nguy hiểm mà bạn nên theo dõi tình trạng sức khỏe mình thường xuyên. 

Dấu hiệu sút cân bất thường cũng rất nguy hiểm

Cơ thể mệt mỏi

Dấu hiệu cơ thể mệt mỏi này thường sẽ không biến mất sau khi bạn ngủ đủ giấc hoặc nghỉ ngơi mà có thể kéo dài suốt vài ngày liên tiếp. Mặc dù bạn vẫn sinh hoạt bình thường nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi đến mức không thể tiếp tục các hoạt động một cách bình thường. 

Một số triệu chứng khác

Ngoài những dấu hiệu u tuyến giáp đã đề cập, thì bệnh cũng có thể gây ra một số biểu hiện khác, bao gồm: [2]

• Lo lắng: Cảm giác lo lắng, bồn chồn, căng thẳng.
• Tim đập nhanh: Tim đập nhanh hơn so với bình thường, rối loạn nhịp tim. 
• Da và tóc khô: Da trở nên khô và có thể bị nứt nẻ, còn tóc khô xơ và rối, dễ gãy rụng.
• Trầm cảm: Tâm trạng buồn bã, mất hứng thú và không muốn tham gia vào các hoạt động, sinh hoạt như thường ngày. 
• Rối loạn kinh nguyệt: Phụ nữ có thể gặp phải chu kỳ kinh nguyệt không đều, thay đổi lượng máu ra nhiều hoặc ít hơn so với bình thường.
• Tay chân tê ngứa: Cảm giác tê và ngứa ở tay chân, đặc biệt là vào ban đêm.

Triệu chứng của u tuyến giáp bị tim đập nhanh

4. Phương pháp điều trị bệnh u tuyến giáp

Phương pháp điều trị bệnh u tuyến giáp còn phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh và tình trạng sức khỏe của từng người. Dưới đây là 2 phương pháp điều trị thông dụng:

Phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp được áp dụng điều trị khi u tuyến giáp lớn đến mức gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh mà không thể kiểm soát được bằng thuốc. Có 2 trường hợp sẽ được áp dụng phương pháp phẫu thuật: [2]

• U tuyến giáp lành tính lớn: U tuyến giáp lớn gây ra áp lực lên các cơ quan xung quanh, gây khó khăn trong việc nuốt, thở, hoặc gây ra các triệu chứng không thoải mái khác, phẫu thuật có thể được thực hiện để cắt bỏ u tuyến giáp và giảm bớt triệu chứng.
• U tuyến giáp ác tính: Nếu u tuyến giáp được xác định là ung thư, phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ hoặc giảm kích thước của khối u. Thường, sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ cần phải tiếp tục theo dõi và điều trị bằng các phương pháp khác như điều trị bằng I-131 hoặc điều trị bằng thuốc.

Phương pháp phẫu điều trị bệnh u tuyến giáp

Xạ trị

Xạ trị là một trong những phương pháp điều trị bệnh u tuyến giáp được áp dụng khi những biện pháp khác không hiệu quả hoặc u tuyến giáp đã bị lan rộng ra các vùng xung quanh. Phương pháp này sử dụng tia X để tiêu diệt các tế bào ung thư trong u và ngăn chặn sự phát triển kích thước của u. [2]

Mặc dù xạ trị có thể giúp kiểm soát tình trạng u tuyến giáp và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như mệt mỏi, buồn nôn và tác động đến các tuyến nội tiết khác trong cơ thể. 

Phương pháp xạ trị điều trị bệnh u tuyến giáp

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu những thông tin về các dấu hiệu, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh u tuyến giáp. Hiểu rõ về bệnh sẽ giúp nhận biết sớm và có cách chữa trị kịp thời giảm thiểu được biến chứng nguy hiểm. Sức khỏe là vốn quý nhất của mỗi người, vì thế hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình.

 

Tài liệu tham khảo: 

1. Thyroid Surgery: https://www.thyroidsurgery.com.sg/thyroid-surgery.html?gad_source=1&gclid=CjwKCAjwuJ2xBhA3EiwAMVjkVPJwQ-DubMKmdrR_tILIksn7CId8xvPS4851Mv9RUWWfSprO_W_lCBoC1nEQAvD_BwE (Ngày truy cập: 7/5/2024) 

2. Symptoms of thyroid cancer: https://www.nhs.uk/conditions/thyroid-cancer/symptoms/ (Ngày truy cập : 7/5/2024)