Cuộc sống mới sau khi đã làm bạn với bệnh lý tăng huyết áp

Theo khuyến cáo của Hội Tim Mạch Việt Nam/Phân Hội THA Việt Nam 2022 (VNHA/VSH), có 6 biện pháp đã được chứng minh và có thể áp dụng để giúp bệnh nhân THA cải thiện sức khỏe, phòng ngừa và quản lý THA bao gồm [2]: 

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh

Giảm tiêu thụ thịt đỏ, giảm các sản phẩm sữa giàu chất béo và thực phẩm nhiều chất béo bão hòa, cholesterol hoặc chất béo chuyển hoá;  ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm từ sữa ít béo. 

Đặc biệt, việc tiêu thụ thịt đỏ trong nhiều nghiên cứu cho thấy có liên quan đến việc gia tăng đến 22% nguy cơ tăng huyết áp [2,3]. 

Giảm cân

Duy trì được cân nặng lý tưởng theo BMI. Giảm 1kg cân nặng có thể giúp làm giảm 1mmHg huyết áp tâm thu theo khuyến cáo của VNHA/VSH 2022. 

Một nghiên cứu khác cho thấy mỗi giảm 10kg cân nặng có thể giúp giảm từ 5-20 mmHg huyết áp tâm thu [2,4]. 

Giảm ăn mặn, giảm lượng natri trong khẩu phần ăn

Việc hạn chế natri là trọng tâm chế độ ăn uống đối với bệnh nhân tăng huyết áp. Cứ mỗi 1 gam Natri tăng thêm trong chế độ ăn làm tăng HA tâm thu lên khoảng 2.5 mmHg. 

Mức natri tối ưu được khuyến cáo là <1500mg/ngày nhưng thực tế rất ít bệnh nhân có thể thực hiện được điều này. Lời khuyên hợp lý là bệnh nhân có thể giảm dần từng chút một lượng muối tiêu thụ hằng ngày để thích ứng dần với khẩu vị thực phẩm [2,5].  

Tăng lượng kali trong khẩu phần ăn

Khoảng 6% trường hợp THA có thể liên quan đến chế độ ăn nghèo kali. Việc thay đổi chế độ ăn nhiều kali được khuyến cáo với mục tiêu tối ưu 3500-5000 mg/ngày. Một số thực phẩm giàu kali có thể kể đến như chuối, bơ, cam, đậu khoai tây, cà chua, cá ngừ...[2,6,7] 

Tăng cường hoạt động thể lực

Người lớn được khuyến cáo nên dành ít nhất 2 giờ 30 phút/tuần với các bài tập thể dục cường độ vừa phải, chẳng hạn như thể dục nhịp điệu, đi bộ nhanh hoặc đi xe đạp. (Ví dụ: tập thể dục 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần) [2]; 

Giảm tiêu thụ đồ uống có cồn

Theo khuyến cáo của Hội Tim Mạch Hoa Kỳ (AHA), mỗi ngày không nên uống quá hai "đơn vị đồ uống có cồn" đối với nam giới và một "đơn vị đồ uống có cồn" đối với phụ nữ. (Một "đơn vị đồ uống có cồn" tương đương với khoảng 350 ml bia 5% độ cồn, 60ml rượu vang, hoặc 45 ml rượu 40% độ cồn) [8]. 

2. Cộng động bệnh nhân Tăng huyết áp ở Việt Nam

Cộng động bệnh nhân THA ở Việt Nam ở Việt Nam, tăng huyết áp là bệnh lý ngày càng nhận được sự quan tâm của cộng đồng. 

Tỷ lệ THA ở Việt Nam tăng đáng kể từ năm 2000 và 1 số nghiên cứu cho thấy tỷ lệ bệnh nhân THA ở Việt Nam dao động từ 35-45%. Nhiều nỗ lực can thiệp cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức và cải thiện việc quản lý THA đã được thực hiện ở Việt Nam. 

Chương trình nổi bật như Communities for Healthy Hearts (CH2) được thực hiện tại 4 quận trên địa bàn Tp Hồ Chí Minh từ năm 2016-2019 bao gồm: quận 8, quận 12, quận Gò Vấp, quận Thủ Đức.

Với mục tiêu cải thiện nhận thức và điều trị tăng huyết áp ở người lớn trên 40 tuổi thông qua thay đổi hành vi, cải thiện cơ sở vật chất sẵn có của hệ thống y tế, tăng cường việc chẩn đoán - theo dõi bệnh nhân trong quá trình can thiệp và lấy bệnh nhân làm trung tâm. 

Chương trình nhận được sự tham gia đông đảo của cộng đồng THA được tiếp cận lên đến hơn 1 triệu 100 nghìn người với các kênh truyền thông/mạng xã hội trên 31.000 lượt thích và theo dõi, trên 120.000 người lớn trên 40 tuổi tham gia tầm soát tăng huyết áp, trong đó 25% có tăng huyết áp và được chuyển đến các trung tâm y tế tuyến cao hơn [9,10].  

>> Xem thêm: Top 11 cách trị tăng huyết áp tại nhà cực kỳ hiệu quả

Nguồn tham khảo 

1. Khuyến cáo của Phân Hội Tăng Huyết Áp - Hội Tim Mạch Học Việt Nam (VSH/VNHA) về chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp 2022 

https://hntmmttn.vn/upload/attach/202291214352.pdf 

2. Dhungana, R.R., Pedisic, Z. & de Courten, M. Implementation of non-pharmacological interventions for the treatment of hypertension in primary care: a narrative review of effectiveness, cost-effectiveness, barriers, and facilitators. BMC Prim. Care 23, 298 (2022). https://doi.org/10.1186/s12875-022-01884-8 

3. Zhang, Y., Zhang, Dz. Red meat, poultry, and egg consumption with the risk of hypertension: a meta-analysis of prospective cohort

4 / 5

studies. J Hum Hypertens 32, 507–517 (2018). https://doi.org/10.1038/s41371-018-0068-8 

4. Ghadieh AS, Saab B. Evidence for exercise training in the management of hypertension in adults. Can Fam Physician. 2015;61(3):233‐239 

5. Mente A, O’Donnell MJ, Rangarajan S, McQueen MJ, Poirier P, Wielgosz A, Morrison H, Li W, Wang X, Di C, et al. Association of urinary sodium and potassium excretion with blood pressure. N Engl J Med. 2014;371(7):601–11. 

DOI: 10.1056/NEJMoa1311989 

6. Kieneker LM, Gansevoort RT, Mukamal KJ, de Boer RA, Navis G, Bakker SJ, Joosten MM. Urinary potassium excretion and risk of developing hypertension: the prevention of renal and vascular end-stage disease study. Hypertension. 2014;64(4):769–76. 

https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.114.03750 

7. How Potassium Can Help Control High Blood Pressure 

https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/changes-you-can-make-to-manage-high-blood-pressure/how-potassium-can-help-control-high-blood-pressure 

8. 2021 Dietary Guidance to Improve Cardiovascular Health: A Scientific Statement From the American Heart Association 

https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001031 

9. McGuire H, Van TB, Thi Thu HL, Nguyen Thanh H, Murray M, Shellaby J, Aerts A, George R, Hodges M. Improving hypertension awareness and management in Vietnam through a community-based model. Sci Rep. 2022 Nov 18;12(1):19860. doi: 10.1038/s41598-022-22546-w. PMID: 36400798; PMCID: PMC9673873. 

5 / 5

https://www.nature.com/articles/s41598-022-22546-w 

10. Tran TA, Hoang VM, Adler AJ, Shellaby JT, Bui VT, McGuire H, Le TT, Nguyen TV, Hoang TA, Le MD, Nguyen TT, Hoang HH, Bui PL, Khuong QL, Nguyen BN, Tran TN, Tran TP, Nguyen TN, Do VV, Nguyen TV.   Strengthening local health systems for hypertension prevention and control: the Communities for Healthy Hearts program in Ho Chi Minh City, Vietnam. J Glob Health Sci. 2020 Jun;2(1):e15.   https://doi.org/10.35500/jghs.2020.2.e15